Anlaşmalı boşanma protokolü, evlilik birliğinin tarafları olan karı ve kocanın, evlilik birliğinin sona ermesi hususunda anlaştıkları ve boşanma iradelerini tüm konularda (velayet, tazminat, nafaka, mal paylaşım, yargılama giderleri ve vekalet ücreti) mutabık kalarak imza altına aldıkları metindir. Anlaşmalı boşanma protokolünün düzenlenmesi ve tarafların haklarının korunabilmesi önemlidir. Bu nedenle bir anlaşmalı boşanma protokolünün nasıl düzenlenmesi gerektiği ve hangi hususların muhakkak boşanma protokolünde yer alması gerektiği bilinmeli ve boşanma protokolü buna göre düzenlenmelidir.

Anlaşmalı Boşanma Protokolünde Bulunması Gereken Zorunlu ve İhtiyari Hususlar

Anlaşmalı boşanma davalarında çoğu zaman taraflar mahkemeye birlikte dilekçe vererek başvuruda bulunmakta, protokol hususuna gereken önemi vermemektedir. Boşanma sürecine giren eşler, içinde bulundukları ruhsal durum nedeniyle sağlıklı kararlar verememekte, kendileri ve çocukları adına ileride sıkıntılar doğurabilecek kararlar vermektedir. Tüm bu hususlar eşlerin ileride büyük mağduriyetlerle karşılaşmasına neden olmaktadır. Bu nedenle anlaşmalı boşanma protokolüne eşlerin gereken önemi vermesi gerekmektedir.

Anlaşmalı Boşanma Protokolü düzenlenirken, kamu düzeninden olan iki husus bu protokolde mutlaka yer almalıdır. Yukarıda da belirttiğimiz üzere ;

Mali Sonuçlar

• Maddi Tazminat
• Manevi Tazminat
• Yoksulluk Nafakası

* İlgili konu için tıklayarak bilgi alabilirsiniz.

Çocukların Durumu

• Velayet
• Çocukla münasebet (velayet verilmeyen eşin çocuk ile ilişkisi)
• İştirak Nafakası (dava sürecinde Tedbir Nafakası)

anlaşmalı boşanmanın zorunlu unsurlarıdır. Şayet bir anlaşmalı boşanmada bu iki hususun düzenlenmemiş olması, hakimin protokolü onaylamaması ve davanın uzaması sonucunu doğuracaktır.

Eşler yukarıda bahsedilen hususlarda gerekli düzenlemeyi yapmalıdır. Aksi halde taraflarca düzenlenmiş anlaşmalı boşanma protokolü hakim tarafından onaylanmayacak, anlaşmalı boşanma gerçekleşmeyecektir. Bu haliyle dava sürüncemede kalarak uzayacaktır. Bu nedenle eşler, anlaşmalı boşanma protokolüne gerek davanın daha hızlı sonuçlanması gerek eşlerin ileride hak kayıplarına uğramaması sebepleriyle gereken önemi göstermelidir.

Protokolde yer alması gereken Zorunlu Mali Hususlar

Anlaşmalı boşanma protokolü düzenlenirken, mali hususlar ve çocukların durumu konularının protokol metninde açık bir şekilde eşler tarafından bir sonuca bağlanması gerektir. Nitekim bu hususlar kamu düzeninden olup aile mahkemesi hakimi tarafından resen(kendiliğinden) göz önünde bulundurulacaktır. Şayet bu hususların birinde noksanlık bulunması halinde hakim anlaşmalı boşanma protokolünü onaylamayacak, bu haliyle de anlaşmalı boşanmaya karar verilemeyecektir.

Mali hususlar kendi içerisinde maddi tazminat, manevi tazminat ve yoksulluk nafakasını barındırmaktadır. Eşler , anlaşmalı boşanma protokolü düzenlerken bu üç hususu bir sonuca bağlamalı, bu konular üzerinde ortak kararlarını protokole aktarmalıdırlar. Tarafların bu hususları açık açık protokol metnine aktarmaları gerekmektedir. Eşlerin anlaşmalı boşanma protokolünde, ‘tazminat istiyorum’ şeklindeki beyanları ve mahkemeden bu şekilde talepte bulunmaları bir anlam ifade etmeyecektir. Eşler, ne tür tazminat istediklerini ve bu tazminat miktarının ne olduğunu ; ne tür bir nafaka istediklerini ve bunun miktarının ne olduğunu açık bir şekilde talep etmeli, anlaşmalı boşanma protokolünde bu hususlara açık bir şekilde yer vermelidirler.

Her ne kadar anlaşmalı boşanma protokolünde zorunlu olarak yer alması gereken hususların, maddi-manevi tazminat ve nafaka kalemleri olduğunu söylesek de YARGITAY, bu hususların yanında eşyaların da taraflarca protokole bağlanması gerektiğini kararlarında belirtmiştir. Yüksek Mahkeme , şayet eşyaların paylaşılmasında ihtilafın doğması halinde, davanın anlaşmalı boşanma olarak sonuçlanmayacağı görüşündedir.

Eşler, kanunun zorunlu olarak yer almasını istediği hususlar dışında anlaşmalı boşanma protokolüne madde ekleyebilir, uzlaştıkları çeşitli mali konuları protokole aktarıp mahkemenin onayına sunabilir. Fakat tarafların yukarıda saydığımız zorunlu hususların dışında anlaşamadığı konular olursa bu durum anlaşmalı boşanmaya engel teşkil etmeyecektir. Kanunun lafzına aykırı bir durum olsa da, kanun burada yalnızca kamu düzeninden olan birkaç kalem üzerinde anlaşmaya varılmasını yeterli görmüştür.

Maddi ve Manevi Tazminat

Eşler, anlaşmalı boşanma protokolü düzenlerken mali hususlardan olan maddi tazminat konusunda uzlaşmalı ve bunu anlaşmalı boşanma protokolüne geçirerek birlikte imza altına almalıdır. Bu hususlarda tarafların uzlaşmamış olması veya anlaşmalı boşanma protokolünde bu hususlara yer verilmemesi halinde ; aile mahkemesi hakimi, tarafları bu konuda uzlaşmaya davet ederek gerek protokolde değişiklik yapıp tarafların onayına sunarak gerek de protokole eklemeler yaparak davayı sonuçlandıracaktır. Hakimin bu hususları sonuca bağlamadan, anlaşmalı boşanma protokolünde maddi ve manevi tazminat hususlarının düzenlenmediğinden bahisle davanın reddi yoluna gitmesi kanuna aykırı olup bozmayı gerektirecektir.

Maddi ve manevi tazminata ilişkin anlaşmalı boşanma protokolünde ; şayet tarafların birbirlerinden bir talepleri söz konusu değilse dahi ‘tarafların birbirlerinden tazminata ilişkin herhangi bir talepleri yoktur’ şeklindeki ortak beyanları protokol metnine geçirilmeli, taraflarca imza altına alınmalıdır. Şayet tarafların maddi manevi tazminata ilişkin talepleri söz konusu ise bu talepler açık bir şekilde yazılmalı, hiçbir ihtilafa yer vermeyecek şekilde protokol metnine aktarılmalıdır.

Yoksulluk Nafakası ve Tedbir Nafakası

Eşler dava sürecinde ve sonunda birbirlerinden nafaka talep edebilir, bu hususu anlaşmalı boşanma protokolüne aktarabilirler. Nitekim bu husus da kamu düzeninden olup mahkemece resen gözetilecek, eksikliği, düzenlenmemesi veya hatalı düzenlenmesi hallerinde hakim tarafından müdahale edilecek, gerekirse dava reddedilecektir. Hal böyleyken eşlerin bu konuda uzlaşmış olmaları gerekmekte, bu konuda aile mahkemesi hakimini de uzlaşılan konular üzerinde ikna etmeleri gerekmektedir. Anlaşmalı boşanmalarda, eşlerden biri baskı altında olabilir, buna dayanarak nafaka talebinden vazgeçmiş olabilir. Bu tür durumların sıkça yaşanması nedeniyle aile mahkemeleri nafaka konusunda hassas davranmakta, eşlerin bu konuda taleplerinin olmamasını irdelemektedir.

Eşler, anlaşmalı boşanma davası süresince tedbir nafakası konusunda uzlaşabilir ve buna protokol metninde yer verebilirler. Nitekim dava süresince eşlerin mağdur olması engellenecek ve eş desteğinden yoksun kalan diğer eşin mali durumu korunabilecektir. Anlaşmalı boşanma protokolünde yoksulluk nafakasının nasıl düzenleneceği ve belirleneceği hususunda detaylı açıklamalarımız için : Anlaşmalı Boşanma Protokolünde Yoksulluk Nafakası yazımızı okuyabilirsiniz.

Yoksulluk Nafakası Alma Şartları yazımız için tıklayabilirsiniz.

Yoksulluk nafakası

Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş ve ‘boşanma sonucu yoksulluğa düşecek olan tarafın, diğer taraftan alacağı süresiz yardım’ olarak tanımlanmıştır. Tanımdan da anlaşılacağı üzere yapılacak bu mali yardım, anlaşmalı boşanma protokolünde de yer alması gereken zorunlu unsurlardan birisidir. Bu hususun protokol metninden yer almaması daha önce de belirttiğimiz üzere davanın reddedilmesinde dahi yol açabilecektir. İşbu nedenle bu hususun detaylı bir şekilde protokol metninden yer alması gerekmektedir. Nitekim ‘yoksulluk nafakası istiyorum’ veya ‘dava süresince tedbir nafakası istiyorum’ şeklindeki beyanlar hiçbir anlam ifade etmeyecektir. Bu nafaka bedellerinin ve ödeme şekillerinin kalem kalem belirtilmesi, hiçbir ihtilafa yer bırakmayacak şekilde açık olması gerekmektedir.

Yoksulluk nafakası ve tedbir nafakası hususlarının anlaşmalı boşanma protokolünün zaruri unsurlarından biri olması, bu hususların kesinlikle talep edilmesi gerektiği anlamına gelmemelidir. Nitekim tarafların birbirlerinden bu yönde bir talepleri de olmayabilir. İşbu nedenle ; nafakaya ilişkin talepleri olmayan eşlerin bu durumu bu şekliyle anlaşmalı boşanma protokolüne geçirmeleri gerekecektir. Anlaşmalı boşanma protokolünde talep edilmeyen iştirak nafakası ve yoksulluk nafakasının ileride talep edilip edilmeyeceğine ilişkin açıklamalarımız için lütfen tıklayınız : Anlaşmalı Boşanma Sonrası İştirak Nafakası Talebi ve Anlaşmalı Boşanma Sonrası Yoksulluk Nafakası Talebi.

Eşler, anlaşmalı boşanma protokolü düzenlerken ve anlaşmalı boşanma davası açarken nafaka hususunu ve miktarını nasıl belirleyecektir ? Bu hususta boşanma avukatlarına da çok sık sorular gelmekte ve anlaşmalı boşanma protokolü düzenleyen kişiler yasalarca belirlenmiş nafaka miktarlarını merak etmektedir. Anlaşmalı boşanma protokolünde nafaka hususunun nasıl ve ne şekilde düzenleneceğine dair detaylı açıklamalarımız için Anlaşmalı Boşanma Davasında Nafaka yazımızı okuyabilir ve bilgi sahibi olabilirsiniz.

Sonuç olarak eşler, anlaşmalı boşanma protokolünü düzenlerken mali hususları açık ve ihtilafa yer bırakmayacak şekilde düzenlemeli, hakimin onayıyla beraber protokole bağlı olarak gereken yükümlülükleri yerine getirmelidir.

Tedbir Nafakası

Tedbir nafakası, yargılamayı gerçekleştiren Aile Mahkemesi tarafından yargılama sürecinde ihtiyacı olan ve bunu davada talep eden tarafa verilen nafakadır. Çocuğa ve eşe verilen nafakaya yargılama sürecinde tedbir nafakası denilmektedir.

Velayet

Anlaşmalı boşanma protokolünde, eşlerin müşterek çocukları var ise bu hususta da düzenleme yapılması ve velayetin eşlerden birisine bırakılması gerekir. Bununla birlikte velayetin bir eşe bırakılması yetmemekte, diğer eş ile müşterek çocuk arasında kişisel ilişki tesis etmek gerekmektedir. Buna ilişkin detaylı açıklamalarımızı Anlaşmalı Boşanma Protokolünde Velayet yazımızda bulabilirsiniz.

Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Hakim Tarafından Uygun Bulunması

Tarafların anlaşmış olduğu hususların hakim tarafından yerinde görülmesi ve onaylanması gerekmektedir. Anlaşılan hususların hakimce uygun bulunmaması halinde anlaşmalı boşanmaya karar verilmeyecektir. Nitekim hakim, anlaşmalı boşanma protokolünü uygun bulmadığı takdirde, eşlerin ve çocukların çıkarlarını gözeterek protokol üzerinde gerekli değişiklikleri yapabilecektir. Fakat bu durum, hakimin keyfi bir şekilde protokol üzerinde değişiklik yapabileceği anlamına gelmemelidir. Hakim, uygun bulmadığı hususları neden uygun bulmadığını taraflara izah ederek, olması gereken şeklini gerekirse ikna yöntemiyle tarafların onayına sunarak anlaşmalı boşanma protokolüne müdahale etmelidir.

Hakimin müdahalesiyle değişen anlaşmalı boşanma protokolüne eşler tarafından icazet verilmezse ; davaya evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedenine dayalı boşanma davası olarak devam edilecektir. Çocukların durumu ve mali hususlar kamu düzenindendir. İşbu nedenle bu hususların anlaşmalı boşanma protokolünde yer almaması veya hakim tarafından uygun görülmemesi hallerinde dava tür değiştirecektir. YARGITAY da böyle bir hususta davaya evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedenine dayalı olarak devam edilmesi görüşündedir.

Anlaşmalı boşanma protokolünde hakimin müdahalesi mümkündür. Buna ilişkin detaylı açıklamalar için : Anlaşmalı Boşanma Protokolüne Hakimin Müdahale Etme Yetkisi.

Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Bağlayıcılığı ve Değiştirilmesi

Anlaşmalı boşanma davasında tarafların mahkemeye sunmuş oldukları anlaşmalı boşanma protokolü, hakimin onayladığı ana kadar bir geçerlilik arz etmeyecektir. Hakimin onaylamasına kadar geçen sürede askıda hükümsüz olan anlaşmalı boşanma protokolü, hakimin onayıyla hayat bulacak, taraflar için bu noktadan itibaren hüküm ifade edecektir. Nitekim hakim, eşlerin mahkemeye sunmuş olduğu protokolü iyi değerlendirerek kamu düzeninden olan bu protokol metnini tarafların çıkarlarını gözeterek onaylamalı veya gerektiğinde düzenlemelidir. Buna bağlı olarak taraflar, hakimin protokolü onaylamasına kadar diledikleri değişiklikleri yapabilir, istediği hususları yeniden düzenleyebilirler.

Eşler, anlaşmalı boşanma protokolü hakim tarafından onaylanmadığı sürece, birbirlerine karşı hak iddia edemeyecekleri gibi borç altına da giremeyeceklerdir. İşbu nedenle yukarıda da belirttiğimiz üzere söz konusu protokol ancak ve ancak hakim onayıyla geçerlilik kazanacak, taraflar için geçerlilik arz edecektir. Bahsettiğimiz üzere anlaşmalı boşanmanın geçerlilik kazanabilmesi için hakimin onayı gerekmektedir. Buna ilişkin detaylı açıklamalarımız ve Yargıtay kararı için : Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Geçerliliği yazımızı okuyabilirsiniz.

Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Kamu Düzenine Uygun Olması

Eşler arasında düzenlenen anlaşmalı boşanma protokolü, yasalara aykırı hüküm içermemeli ve kamu düzenine uygun olmalıdır. Aksi halde hakim ilgili anlaşmalı boşanma protokolüne müdahale edecek ve gerekli değişiklikleri yaparak tarafların onayına sunacaktır. Anlaşmalı boşanma protokolünün kamu düzenine uygunluğu açısından detaylı incelemelerimizi ve Yargıtay kararını içerir yazımız için tıklayınız : Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Kamu Düzenine Uygun Olması Gerekliliği

Anlaşmalı Boşanma Davaları ve Protokolü hususunda Yargıtay Kararları sorgulama ekranına buradan ulaşabilirsiniz.

Anlaşmalı boşanma sürecinin nasıl olacağına ilişkin yazımız için tıklayınız :

– Anlaşmalı Boşanma Davası, Süresi, Avukatlık Ücreti, Şartları, Sık Sorulan Sorular.