İşçilerin yaşantısındaki en büyük problemlerden birisi de ücretlerinin ödenmemesidir. Emeğini ve özverisini ortaya koyan işçi bazı durumlarda ücretinin ödenmemesi nedeniyle yasal haklarını dahi arayamamaktadır. Hal böyleyken bir işçi, ücreti ödenmediğinde hangi yasal haklara sahip olacaktır ? İşçinin ücretinin ödenmemesi, işçiye iş sözleşmesini feshetme imkanı verir mi ?
İş Kanunu’nun 32. maddesinde ücret ; ‘bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır’ diyerek tanımlanmıştır. İlgili madde devamında da ücretin ne şekilde ve hangi zamanda ödenmesi gerektiğine ilişkin maddeler yer almaktadır.
Ücreti Ödenmeyen İşçinin Hakları Nelerdir ?
İşverenler, ekonomik şartlar vb. nedenler dolayısıyla işçilerin ücretlerini ödememe gibi eylemlerde bulunabilirler. Böyle bir durumda işçilerin bazı yasal hakları söz konusudur. İş Kanunu’nun 24. maddesi işçinin hangi hallerde işçiye haklı nedenle fesih imkanı tanıdığını düzenler. İş Kanunu’nun 24. II/e bendi ise şu şekildedir : ‘İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümlerine veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, süresi belirli olsun veya olmasın işçi, iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir.’
Görüldüğü üzere ücreti ödenmeyen işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme imkanı elde eder ve işverene yapacağı bir bildirim ile iş sözleşmesini bu nedene dayalı olarak feshedebilir. Günümüzde genellikle işçiler fazla mesailerle çalıştırılmakta ve buna karşılık gelen ücretleri ödenmemektedir. Hukukumuzda da İş Mahkemelerinde görülen neredeyse her davada fazla mesai talebi söz konusu olmaktadır. Fazla mesai ücreti ile ilgili yazımız için tıklayınız. Fazla mesai ücretinin ödenmemesi halinde işçinin haklarının neler olacağına dair yazımız için de tıklayınız.
Ücretin Ödenmemesi Halinde Fesih İçin Ne Kadar Beklenmelidir ?
Her ne kadar ücretin ödenmemesi nedeniyle işçiye, iş sözleşmesini fesih imkanı doğar demiş olsak da bu durumun da bazı kuralları vardır. Nitekim her ayın belirli bir gününde ücreti ödenen işçi, ücretinin birkaç gün gecikmesi nedeniyle iş sözleşmesini feshetme imkanı elde etmez. Peki bu husus uygulamada nasıl değerlendirilmelidir ?
İş Kanunu ücretin geç ödenmesi hususunda da bazı düzenlemeler yapmıştır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 34. maddesi ücretin gününde ödenmemesi halini düzenlemiştir. Bu maddeye göre ; ‘ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez. Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır. Bu işçilerin bu nedenle iş akitleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.’ denilmiştir.
Görüldüğü üzere yasa koyucu, işverenin ücret ödemesini en geç 20 gün içerisinde yapması gerektiğini belirtmiştir. 20 günlük süre içerisinde ödeme yapılmamış ise işçi derhal fesih hakkını kullanabilecektir.
İş Kanunu, derhal fesih hakkının kullanılması hususunda da düzenleme yapmıştır. İş Kanunu’nun 26. maddesine göre işçi, derhal fesih hakkını 6 gün içerisinde kullanmak zorundadır. Hal böyleyken, 20 gün içerisinde ücreti ödenmeyen işçi, takip eden 6 gün içerisinde iş sözleşmesini feshetmek için gerekli bildirimi işverene yapmalıdır.
Hangi Ücretlerin Ödenmemesi İş Sözleşmesini Feshetme İmkanı Verir ?
İşçiye herhangi bir ücretinin ödenmemesi, işçiye iş sözleşmesini feshetme imkanı verir. Nitekim işçinin hafta tatili ücretinin ödenmemesi, resmi tatil ücretinin ödenmemesi, aylık ücretinin ödenmemesi, ulusal bayram ve genel tatil ücretinin ödenmemesi vb. ücretlerinin ödenmemesi işçiye iş sözleşmesini feshetme imkanı verir.
Ücretin Ödenmemesi Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshinde İhbar Süresi
Bir işçi, ücretinin ödenmemesi nedeniyle iş sözleşmesini fesheder ve derhal fesih hakkını kullanırsa ihbar süresinde çalışmasına gerek kalmayacaktır. Gerçekten de İş Kanunu’nun 24. maddesine dayanarak yapılan fesihlerde ihbar süresi beklenmeksizin işçinin görevi sona erecektir.
Ücret Ödenmemesi Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshine İlişkin Yargıtay Kararı
Bir işçinin ücretlerinin ödenmemesi nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi ve buna bağlı olarak alacaklarını tahsil etmesini içerir Yargıtay Kararın sizle paylaşmak isteriz :
T.C YARGITAY
9.Hukuk Dairesi
Esas: 2014 / 34313 Karar: 2016 / 6147 Karar Tarihi: 15.03.2016
İŞÇİ ALACAKLARI DAVASI- DAVACININ EKONOMİK NEDENLERDEN DOLAYI İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESHETTİĞİNİ AÇIKLADIĞI- DAVACININ ALACAKLARININ ÖDENMEDİĞİNİN SABİT OLDUĞU- DAVACININ PRİMLERİNİN GERÇEK ÜCRET ÜZERİNDEN YATIRILMADIĞI- FESHİN HAKLI NEDENE DAYANDIĞI
ÖZET: Somut uyuşmazlıkta, davacı açıkça ekonomik nedenlerden dolayı iş sözleşmesini feshettiğini açıklamıştır. Davacının ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin ödenmediği sabit olduğu gibi, bu alacağın kabul edildiği ücrete göre davacının…primlerinin gerçek ücret üzerinden yatırılmadığı da sabittir. Genel tatil ücretinin ödenmemesi, primlerin eksik yatırılması geniş anlamda ekonomik nedendir. Bu nedenlerle davacının iş sözleşmesini feshetmesi yasa maddesi uyarınca haklı nedene dayandığından kıdem tazminatı talebinin kabulü gerekirken hatalı gerekçeyle reddi isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir
İlk öncelikle sorum şu ben çalıştığım işyerinden patronum dan yarım gün izin alarak işe gitmedim sabah babamı arayarak habersiz ise gelmedi diyerek babama karşı yalancı çikartildim bende o günden itaberen işe gitmedim iş çıkış kağıdını imzalamadı iş çıkışımi yapmışlar ve banada hiçbir hakkın yok diyorlar iceride hem maaşım hemde 2.5 senedir fazla mesai ucretimi alamıyorum bunun için ne yapmalıyım acil dönüş yaparsanız sevinirim.
Merhaba,
İşe gitmeyen işçi hakkında tutanak tutulur ve sonrasında iş sözleşmesi feshedilir. Fakat bu şekilde feshedilecekse bazı usuli şartlara uyulmalıdır. Örneğin neden işe gelmediğiniz ve mazeretiniz olup olmadığı muhakkak sorulmalıdır. Aksi halde yapılacak fesih geçersiz kabul edilecektir.
Yukarıdaki gibi benzer bir konuda sahitlerinde bulunduğu bir dava süresi ne kadardır? Bilgi verirseniz çok sevinirim.Teşekkür ederim
Merhaba,
İş Mahkemelerinde yargılamalar işe iade davaları ortalama 6-9 aylık sürede, alacak davaları ise ortalama 1,5 yıllık sürede sonuçlanmaktadır. Bu sürelere üst mahkemelerde geçecek süreler dahil değildir.
Çağrı merkezinde çalışıyordum ücretim ödenmedi istediğin yere başvur dediler bununla alakalı ne yapabilirim lütfen yardımcı olurmusunuz
Merhaba,
Ücreti ödenmeyen işçiler iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir ve sonrasında yasal yollara başvurabilir.
Merhaba ben petrol şirketinde calisiyorum sirketin 3 şubesi var ama aynı kişiye ait farkli isimde şubeler asıl calistigim şubeden eleman eksikliği nedeniyle aynı ilçe içinde farkli şubeye yazılı bildirim olmadan gönderildim birsüre sonra asıl şubeme geri döndüm ilk gittim De sosyal haklarım verildi yol ücreti gibi ama ikinci kez yazılı bildirim olmadan tekrar başka şubeye gönderildim yol ücretimin verileceği söylendi ama kaç ay oldu hala verilmedi asıl şirketimden çok daha ağırlaştırılmış olanaklarla ve maddi kayıpla calisiyorum sağlık ve güvenliğimiz yok haklı fesih hakkım varmi
Merhaba,
Öncelikle işverene yazılı başvuru yaparak eski görev yerinize dönmek istediğinizi, mevcut değişikliği … sebeplerle kabul etmediğinizi bildiriniz. Eğer işveren bu hususta bir düzenlemeye gitmezse yazılı onayınız olmaksızın görev değişikliği yapılması nedeniyle iş sözleşmenizi feshedebilirsiniz.
Merhaba Mehmet bey bir sorum olacaktı işverenim maaşımi ödemiyordu bu nedenle yollarımızı ayırdık fakat halen içerde kalan paramı odememekte ısrar ediyorlar nasıl bir yol izlemem gerekiyor teşekkür ederim
Merhaba,
Ya icra takibi yapacaksınız ya da dava açacaksınız.
Mehmet Emre Bey merhaba,
Eşim, 2009 yılından bu yana Türkiye’nin önde gelen sağlık kurumlarından birinde çalışıyor. Maaş ödemeleri yaklaşık 2 yıldır sözleşmede yer alan “her ayın 1-10 günleri arasında ödenir.” ibaresine rağmen ayın 20’si civarı ödeniyor. Bu ödemeler kimi zaman ayın 15’i, kimi zaman ayın 17’si oluyor. Üstelik daha önce asgari ücretin üzerinde maaş alan eşim asgari ücrete zam geldikçe maaşı asgari ücrete eşitlendi. Bu gibi sebepler de tabiki iki kişi beraber çalışarak yürüttüğümüz ev ekonomimizi sarsmaya başladı. Bunlara ek olarak kredi kartı borçlarımız zamanında ödenemediği için faiz ödemek zorunda kaldık, ev kiramızı ve çocuğumuzun kreş ücretini geç ödediğimiz için mahcup olduk.
Bu yetmezmiş gibi işverenin koordinatörü tarafından eşimin de içinde bulunduğu eski personellere mobing uygulanmaya ve farklı sebepler öne sürerek (gruplaşma, iş savsaklama, mola sürelerine riayet etmeme vs.) başka bir şubede çalışmaya ikna operasyonu başladı. Çevreden duyduğumuz kadarıyla işveren maddi zorluklar yaşıyor ve tahminimizce eski personelin tazminat yükünden kurtulmak amacıyla mobing uygulayarak istifaya zorluyorlar.
Eşime uygulanan bu mobing nedeniyle iş yerinde hiçbir huzuru ve motivasyonu kalmamış durumda. Haliyle bu olumsuz durum evdeki iç huzura da yansıyor. Ben de eşimin artık o kurumda çalışmasını istemiyorum. Haliyle 10 yıllık emeğinin karşılğını da işverene bırakmak istemiyoruz. Size sorularım şu şekilde olacak.
1- Bankadan alacağımız dekontlarla “maaşların sözleşmede yazan ibareye aykırı olarak geç ödendiğini ispatlayarak” iş verene noter kanalıyla ihtar çekmek istiyoruz. İhtarın çekildiği gün itibari ile eşim iş yerinde çalışmaya devam etmek istemiyor. Bu ihtar bir fesih belgesi midir? Eşim noterden iş verene belge gidene kadar çalışmak durumunda mı? İşe gitmemesi durumunda tarafımıza mahkeme tarafından haksız fesih işlemi uygulanır mı?
2- Eşim farklı bir şubeye geçmesi için işveren tarafından yapılan teklifi reddediyor. Bu tazminatsız işten çıkarma sebebi midir? Bu teklifin işveren tarafından 3 kez yapılması ve işçinin 3 kez reddetmesi durumunda tazminatsız iş akdine son verilebileceğini duyduk. Bu ne kadar doğru?
3- Bu teklif ve mobing nedeniyle de işverene ihtar çekmek ve fesih söz konusu olabilir mi?
Yanıtlarınız için şimdiden teşekkürler.
Merhaba,
Sözleşmede belirlenen süreden geç ödeme yapılıyorsa sözleşme ihlal ediliyor denmektedir. Normalde İş Kanunu’na göre ayın 20. gününe kadar ödemelerin yapılması gerekir. Sözleşme ile işçi lehine düzenleme yapıldığı için ihtar çekebilirsiniz. İhtarın çekildiği gün artık işe gidilmesine gerek yoktur.
Merhaba ben serbest çalışanım inşaat ustalığı yapıyorum arkadaşımın vermiş olduğu yaptım ve teslim ettim herhangi bir sözleşme yapmadım ve şimdi ödemesini yapmıyor ne yapmam gerekiyor
Merhaba,
İşi yaptığınıza dair delilleri toplayıp sonrasında dava açmanız gerekir.
Merhabalar Emre bey,
Bir çok yazınızı okudum, son derece faydalı teşekkür ederim.
Eşim sözleşmeli özel okul öğretmeni. Bir kaç aydır sözleşmede 5-10u arası yazmasına rağmen 20 günü aşmamak kaydıyla geç yatırılıyor. Bu durumda 20 günü beklemeden kıdem tazminatı almak ve sözleşme feshi için arabulucuya başvurulabilir mi?
Merhaba,
İşçi lehine düzenlemeler yapılabilir. Burada da bu şekilde bir düzenleme yapılmış. Yine de İş Kanunu uygulaması nedeniyle 20 günü aştığında sözleşmeyi feshetmenizi tavsiye ederim.
Merhaba Emre Bey,
13 yıldır özel banka çalışanıyım.
işe ilk başladığımda da bana herhangi bir sözleşme imzalatılmadı direkt olarak işe başladım.
gişe görevlisi olarak iki yıl ve devamında kredi veren(müşteri temsilcisi) bölümüne atandım ve 8 yıl yönetici yardımcısı pozisyonunda görev yaptım.3 yıl önce yönetici yardımcılığı pozisyonumdan yönetici kademesine getirildim.ama yaptığım görev değişmedi.hala bireysel müşteri görevlisi (krediler vs.) olarak görev yapıyorum.yani müdür falan değilim. yönetici kademesine getirildiğimden bu yana fazla mesai yaptığım halde bunun ücreti ni ödemiyor banka. ve sizde bilirsinizki iş çıkış saatlerimiz çok geç.bazen 20:00 bazen 20:30
en azından haftada 6-8 saat fazla mesaim mevcut.ve bunun ücretini 3 senedir alamıyorum.akşam çıkış saatimi sisteme bile giremiyorum
benim sizden öğrenmek istediğim bunu sebep göstererek haklı fesih yapabilirmiyim ve kıdem tazminatımı mahkeme yada başka bir yolla alabilirmiyim.
yardımcı olurmusunuz ?
çok teşekkürler
Merhaba,
Evet haklı nedenle feshedebilir, sonrasında dava yoluyla alacaklarınızı alabilirsiniz.
Merhaba. 5 aylık çalışma sürem boyunca sürekli olarak fazla mesaiye kaldım ancak hiçbirinin ücreti ödenmedi. Ben de ödenmezse işi bırakacağımı söyleyerek oradan ayrıldım. Şu an işe gitmediğim için tutanak tutacaklarını ve bu şekilde işime son vereceklerini söylüyorlar. İhbar hakkımdan ondan bundan vazgeçtim zaten artık ama bu durumda işsizlik maaşımı da mı alamayacağım? Ne yapmam gerekiyor?
Merhaba,
Siz işverene ihtar çekerek fazla mesailerinizin ödenmediğini belirtip sözleşmeyi feshettiğinizi söyleyebilirsiniz.
Merhaba Emre bey,
2014 – 2015 ve 2016 yıllarında sirketim resmi tatil çalısmalarima ait ucretleri tarafima odemedi fakat 2016 haziran sonrasindaki resmi tatil calismalarimi odedi. Mevcutta hala ayni sirkette calisiyorum.
Gecmis yillarda odenmeyen fm ucretlerimi gerekce gostererek haklı fesih yapabilir miyim ?
Tesekkurler
Merhaba,
Ödenmeyen ücretleriniz için sözleşmenizi feshedebilir sonrasında Arabuluculuk yoluna ve İş Mahkemelerine başvuru yapabilirsiniz. 5 yıllık zamanaşımı hususunu değerlendirerek hareket etmeniz gerekir.
Emre Bey
Merhaba,
Bir şirkette 5 yıldır çalışmaktayım ve yeni bir iş bulduğumu belirterek ihbar süresini sözlü olarak aramızda anlaşarak istifa tarihini belirledik. Fakat çalıştığım süre boyunca çokça kez fazla mesai yaptım, haftalık izinsiz çalıştım, enflasyon oranı altında zam aldım. Kıdem tazminatı alabilmek için belirttiğim maddeler yeterli midir? Ve istifa dilekçesi yazarken bunları belirtmek gerekir mi?
Teşekkürler, iyi çalışmalar.
Merhaba,
Fazla mesai yapıp buna ilişkin ücretini alamayan çalışanlar, bu nedene dayanarak iş sözleşmesini feshedebilirler. Verilecek dilekçe istifa dilekçesi değil fesih bildirimi olmalıdır. Bu nedenle bir avukat ile tüm süreci takip etmek en faydalısı olacaktır.
Hayırlı akşamlar ben 14 aydır bir işyerinde sigortalı olarak Calışıyorum yaklaşık 10 aydır 14 saat Calışıyorum bana mesai paranını bir yılın sonunda hesaplayıp verecem dedi öyle sözlü anlaştık şimdi de beni işten çıkarmak için bahaneler yaratıyor ve mesailerini inkar ediyor vermiyor ben yasal olarak nasıl ala bilirim benim çalıştığım işyerinde kamera var ispatlamam için nasıl bir kanıtımın olması gerek lütfen bu konuda yardımınıza ihtiyacım var bilgilendirirseniz sevinirim saygılar sunuyorum
Merhaba,
Fazla mesailerin kanıtlanması tanık ile mümkündür. Tabi işveren aleyhinize yazılı bir delil sunar ise siz de yazılı bir delil bulmalısınız, tanık delili bu halde işe yaramayacaktır.
Ağustos ayı bayram mesailerimi odemediler hala odenmedi bekliyorum işten de tazminatımı alıp ayrılmak istiyorum haklı nedenle fesih yapabilirmiyim örnek fesih varmı elinizde ne yapmalıyım teşekkürler
Merhaba,
İnternette birçok dilekçe örneği yer almaktadır. Faydalanabilirsiniz.
Merhabalar ben ysbancıyim bi yerde guzellik merkezinde işe başladım anlaşmamiz maaşlıydı 15 gun oldu tekrardan maaşimdı konuştuk vermek istemedı sen öğrencı olarak çalışacsn diye ben de ayrılcam deyınce paramdı vermedı beni polis arkadaşlar var diye korkutmaya kalktı çalişma izin da yapmadı orda hep yanacılar çalışyolar sigortasız şikayet ederek alma şansım varmı
Merhaba,
SGK’ya şikayette bulunabilirsiniz. Müfettişler gidip inceleme yapacaklardır.
Merhaba
6.5 yıldır aynı yerde calısıyorum. Agustos ayını ful fazla mesai yaparak geçirdim ve 30 Agustos ta 14 saat yaptığım mesaimin ücretini eksik hesaplayıp yatırdılar. 1 günlük maasım kadar yatırdılar. sabah 8 aksam 6 calışıyorum toplam 9 saat günlük çalışmam var. hesapta yanlışlık var dememe rağmen düzeltmediler. maaş bordromu imzalamasam ne olur yada mesaim eksik yatmıştır deyip imzalamak bana hukuki anlamda ne kazandırır. fesih hakkım varmı varsa ne zaman fesih edebilirim yada suan fesih edebilecek ekonomik özgürlüğüm yok ne yapmam gerekiyor cevaplayabilirseniz cok dua ederim
Merhaba,
Bordroya şerh düşerek imzalamanız halinde ileride şerh düştüğünüz alacağı dava yoluyla talep edebilirsiniz. Maaş bordronuzu şerh düşmeksizin imzalar iseniz ilgili ödemeyi ve bedeli kabul etmiş sayılırsınız.
Fazla mesaileriniz ödenmiyorsa iş sözleşmenizi derhal feshedebilir ve haklarınız için yasal yollara başvurabilirsiniz.