Türk Medeni Kanunu’nda tarafların boşanması ile birlikte varsa müşterek çocuklar hakkında bazı düzenlemelerin yapılması gerekir. Nitekim boşanmanın çocuklar açısından sonuçlarından birisi de çocuklara nafaka verilmesi hususudur. Değişen ekonomik koşullar gereği nafakanın arttırılması veya nafakanın azaltılması mümkündür. Türk Medeni Kanunu’nun 182. Maddesinin 2. Fıkrasında ‘Velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlak bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderine gücü oranında katılmak zorundadır’ diyerek çocuğa verilmesi gereken nafakaya ilişkin yasa metni düzenlenmiştir.
Nafaka Çeşitleri
Uygulamada ve yasada çocuklara verilecek nafaka çeşitleri şu şekildedir :
- Tedbir Nafakası
- İştirak Nafakası
- Yardım Nafakası
Tedbir Nafakası :
Türk Medeni Kanunu 169. Maddeye göre geçici bir önlem olan tedbir nafakası boşanma davası süresince çocuğun mağdur kalmaması adına verilen nafakadır.
Yardım Nafakası :
Evlilik birliğinin sona ermesiyle birlikte 18 yaşından büyük müşterek çocuğun sağlık, eğitim giderleri devam edecektir. Üniversite eğitiminin ve diğer ihtiyaçların karşılanması adına anne ve babanın yükümlülükleri devam eder. İşte bu nedenle Türk Medeni Kanunu’nda çocuk 18 yaşını doldursa da nafaka hakkı mevcuttur. Bu tür nafakaya da yardım nafakası denmektedir.
İştirak Nafakası :
18 yaşını doldurmamış müşterek çocuk için verilen nafaka türüdür. Burada detaylıca bu nafaka türünden bahsedeceğiz.
Evlilik birliğinde anne ve babaya çocukların bakım, gözetim, eğitim, sağlık vb. sorumlulukları yüklenmiştir. Taraflar boşanmış olsalar da anne ve babanın bu yükümlülükleri devam edecektir. Velayeti kendisinde olmayan çocuk için her anne /baba giderlere katılmak zorundadır. Peki iştirak nafakasına konu edilebilecek giderler nelerdir ?
- Sağlık Giderleri
- Eğitim Giderleri
- Yiyecek Giderleri
- Giyecek Giderleri
- Barınma Giderleri
- Sosyal Giderler ve benzeri giderler iştirak nafakasına konu edilebilir.
İştirak Nafakası Talep Edilmeden Verilir Mi ?
Boşanma yargılaması devam ederken velayeti kendisine verilmeyen tarafın iştirak nafakası ödemesi için boşanma davası açan boşanma avukatının iştirak nafakası talep etmesine gerek yoktur. Aile Mahkemesi Hakimi yargılama esnasında çocuğun haklarını re’sen savunacaktır. Nitekim bu husus kamu düzeninden olup ergin olmayan küçüğün korunması tabiidir. Kısacası, ilgililer talep etmeseler dahi şartları oluşmuş ise hakim iştirak nafakasına hükmedecektir.
Aile Mahkemesi Hakimi Talebi Aşarak İştirak Nafakasına Hükmedebilir Mi ?
Boşanma davasında davacının talep ettiği meblağın üzerinde bir iştirak nafakasına hükmedilmesi halinde bu husus Yargıtay’da bozma nedeni olarak kabul edilmektedir. Halbuki kamu düzeninden olan iştirak nafakasında talebin aşılarak karara bağlanması olağandır. Yargılamayı yapan hakime talep olmaksızın iştirak nafakasına hükmetme yetkisi verilirken talep halinde talebin aşılamayacağını dikte etmek kanunun ruhuna aykırıdır.
Davacı İştirak Nafakası İstemediğini Beyan Etmişse Nafaka Verilir Mi?
Yukarıda da detaylıca izah ettiğimiz üzere iştirak nafakası kamu düzeninden olup tarafların beyanlarıyla şekillenmemektedir. Fakat yukarıda Yargıtay’ın yanlış bulduğumuz uygulaması burada da devam etmekte ve açık bir şekilde iştirak nafakası istenmediği beyan edilmişse iştirak nafakasına hükmedilmemektedir. Yüksek Mahkeme bu görüştedir. Burada önemli olan husus iştirak nafakası istenilmediğinin açık ve anlaşılır bir şekilde belirtilmesidir.
İştirak Nafakası Ne Zaman Sona Erer ?
İştirak nafakasına hükmedilmesi halinde bu nafakanın ne zaman sona ereceği de diğer bir sorunu teşkil eder. Nafaka alacaklısının ölmesi(çocuğun ölmesi) veya çocuğun ergin olması ile birlikte iştirak nafakası sona erecektir.
Ergin Olan Çocuk Yeniden Nafaka Alabilir Mi ?
İştirak nafakası çocuğun ergin olmasıyla birlikte sonra erecektir. Peki ihtiyaçlarını karşılayamayan ve nafaka ihtiyacı devam eden ergin çocuk ne yapabilir ? Ergin olan çocuk artık yardım nafakası için mahkemeye dava açacak ve kendisine eğitim süresi boyunca yardım nafakası verilmesini talep edecektir.
İştirak Nafakası Nasıl Ödenir ?
Boşanma davası neticesinde tarafların boşanmalarına ve velayetin anne veya babada kalmasına karar veren mahkeme, şartları oluşmuşsa iştirak nafakası hususunda da bir karar vermiştir. Peki bahsedilen iştirak nafakası nasıl ödenecektir?
Öncelikli olarak iştirak nafakası Türk Lirası yani Türk parası ile ödenmelidir. Bununla birlikte iştirak nafakası mahkeme kararında belirtildiği şekilde ödenmelidir. Mahkeme kararının ‘Her ay 500 TL iştirak nafakasının müşterek çocuk X’e ödenmesine’ şeklinde olduğunu varsayalım. Böyle bir kararın verilmesi halinde nafakayı ödeyecek kişi her ay düzenli olarak bu bedeli ödemelidir.
İŞTİRAK NAFAKASI DAVASI (ARTTIRILMASI)
Boşanma davasında talep edilmemiş iştirak nafakası için ayrı bir dava açılabilir, çocuk için nafaka talep edilebilir. Yine boşanma davasında hükmedilmiş bir iştirak nafakası var ise şartların değişmesi halinde iştirak nafakasının arttırılması/yükseltilmesi de talep edilebilir. Böyle bir talebin varlığı halinde dava açılmalı ve değişen şartlar mahkeme önüne sunulmalıdır. Nitekim Türk Medeni Kanunu’nun 329. maddesinde de anne ve babanın iştirak nafakası talep edebilme hakkı şu şekilde düzenlenmiştir : ‘Küçüğe fiilen bakan ana veya baba, diğerine karşı çocuk adına nafaka davası açabilir.’
Yine Türk Medeni Kanunu’nun 331. maddesi de durumun değişmesi halinde tarafların yeniden iştirak nafakasını arttırma veya iştirak nafakasının kaldırılmasını yargılar ve kararını ona göre verir. Türk Medeni Kanunu’nun 331. maddesi şu şekildedir : ‘Durumun değişmesi hâlinde hâkim, istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirler veya nafakayı kaldırır.’
İştirak Nafakası Davası, İştirak Nafakasının Kaldırılması Davası ve İştirak Nafakasının Arttırılması Davaları yukarıda bahsettiğimiz maddeler doğrultusunda şekillenecektir.
Anlaşmalı Boşanma Davasında İştirak Nafakası İstenmemişse Sonradan İstenebilir Mi?
Anlaşmalı boşanma davasında müşterek çocuk için iştirak nafakası ödenmemesi kararlaştırılmış olabilir. Böyle bir durumda velayet kendisinde olan tarafın iştirak nafakası isteyip istemeyeceği hususu Yargıtay tarafından çözülmüştür. Yargıtay, böyle bir durumda dahi iştirak nafakasının istenebileceği görüşündedir. Nitekim iştirak nafakası anne ve babanın değil müşterek ergin olmayan çocuğun hakkıdır ve korunması gerekmektedir. Anlaşmalı boşanma davası sonrasında nafaka istenip istenemeyeceğine ilişkin yazımız için tıklayınız : Anlaşmalı Boşanmadan Sonra İştirak Nafakası Talebi
Tarafların Çok Zengin Olması İştirak Nafakası Verilmesini Engeller Mi ?
Boşanan anne ve babanın çok zengin olması iştirak nafakası verilmesini engellemez. Taraflar ne kadar zengin olursa olsun çocuklarının giderlerine katılmak zorundadır. Mahkeme yargılama esnasında ekonomik dengeleri gözetecek ve ona göre karar verecektir.
İştirak Nafakası Talebinde Görevli Mahkeme
İştirak nafakası boşanma davası ile talep edilebileceği gibi ayrı bir dava ile de talep edilebilir. İştirak nafakası boşanma davasıyla da talep edilse, ayrı bir davayla da talep edilse her halükarda Aile Mahkemesinde görevlidir.
İştirak Nafakası Talebinde Yetkili Mahkeme
İştirak nafakası, boşanma davası içerisinde istenmişse boşanma davasındaki yetki kuralları geçerli olacaktır. Şayet iştirak nafakası boşanma davasından ayrı bir şekilde bağımsız olarak bir davaya konu edilmiş(İştirak Nafakası Davası, İştirak Nafakasının Arttırılması Davası ve İştirak Nafakasının Azaltılması Kaldırılması Davası) ve talep edilmiş ise yetkili mahkeme, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesidir. Bununla birlikte davalının yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
İştirak Nafakasında Faiz
İştirak nafakasına faiz uygulanabilmesi için nafakanın işlemiş ve muaccel hale gelmiş olması gerekir.
İştirak Nafakasının Arttırılması/Azaltılması/Kaldırılması Davasında Dava ve Talep Zamanaşımı
İştirak nafakasının arttırılması, iştirak nafakasının azaltılması veya iştirak nafakasının kaldırılmaları davasında talep için herhangi bir süre yoktur. Taraflar şartların değişmesi halinde başvurularını gerçekleştirebilirler. Ancak iştirak nafakasının yukarıda bahsettiğimiz üzere süresi sona ermiş ise artık iştirak nafakası hakkında talepte bulunulamayacaktır.
Mahkemece hükmolunmuş iştirak nafakası ancak on yıl geriye gidilerek talep edilebilecektir. 10 yılı aşmış talepler zamanaşımına uğrayacaktır.
İştirak Nafakası ile alakalı Yargıtay Kararlarına ulaşmak için sorgulama ekranına buradan ulaşabilirsiniz.
Ben yaklaşık 3 yıl olacak eski eşimle anlaşmalı boşandım 7 yaşında çocuğum var annesinde çocuğa 945 tl nafaka veriyorum anneside memur ve her yıl tefe tüfeye göre zam alıyor nafakayı sabitlemek ve düşürmek istiyorum bunun için bir çok sebep var kardeşimde yaşıyorum ve evliyken olan üzerimdeki borçlar var bana maaşımdan pek bir şey kalmıyor dava açabilir miyim??
Merhaba,
Ekonomik olarak yaşamınızda değişiklikler söz konusu ise dava açabilir mahkemeden nafakanın düşürülmesine yönelik talepte bulunabilirsiniz.
Merhaba, ben 8 yıl önce anlaşmalı olarak boşandım.Oğluma iştirak nafakası istemedim.Şu an iştirak nafakası için dava açmak istiyorum.Fakat boşanma protokolünde, bir daha birbirimize dava açmayacağimiza dair bir madde vardı.Bu maddeyi kabul edip imza atmama rağmen, bugün istirak nafaka davası açabilir miyim? Teşekkürler.
Merhaba,
İştirak nafakasına ilişkin feragat hükümleri önem arz etmez, bu nedenle dava açabilir, iştirak nafakası talep edebilirsiniz.
Merhaba boşanma davam geçen ay gerçekleşti.
Hakim 500 tl tedbir nafakasını 400 tl düşürüp yoksulluk nafakasi olarak devam ettirdi ancak 2 çocuğum için hakim 100 tl iştirak nafakası baglatirdi.Benim ev hanımıyım maddi olarak hiç bir gelirim yok üstüne kayıtlı herhangi bir mal varlığında yok.Eski eşim mühendis maddi imkanı çok iyi ve çocuklar çok iyi durumdalar.Sorum şu ki; iştirak nafakasının kaldırması için dava açabilir miyim?
Merhaba,
Hakim usületen bu nafakayı vermiş. Karara karşı istinaf mahkemesine başvurabilirsiniz. Fakat gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık itiraz süresi var. Bu süreyi kaçırdıysanız yakın zamanda açacağınız dava reddedilir.
Merhaba
Kızımın velayeti annesinde fakat kızım benimle kalıyor.2 ay kızım için annesinin yanında olduğu için nafaka ödedim. Fakat şu anda yanımda olduğu için halen kızım için nafaka odememe gerek varmi.
Merhaba,
Yasal olarak nafakayı ödemekle mükellefsiniz maalesef.
Mehmet bey merhaba esimle bosanma davamz devam etmektedir hakim oglum icin 350 tl tedbir nafakasi na hukmetti nafakayi odeyecegim ama odemem icin bana hesap numaralarini kasıtli olarak vermiyorlar bu durumda ne yapmam gerekir cok tesekkur ederim
Merhaba,
Mahkemeniz devam ediyor. Bu durumu mahkeme hakimine bildirin ve karşı tarafa hesap bilgilerini vermeleri için süre versin. Diğer ihtimal ise nafaka ödemek için hazır olduğunuza dair noterden ihtarname çekin ve iban bilgisi isteyin. İki yolu da kullanabilirsiniz.
İyi günler merhaba avukat bey benim bir sorum olacak eşim in ikinci esiyim ilk evliliğinden bir kızı var 3 senedir nafaka ödüyor anlaşmalı boşanma olmuş 500 le başlamış şuan 730 oduyor benimde ikinci evlikigim bir oğlum var eşim nafaka azaltma davası açabilir mi acaba bizimde kendi ihtiyaçlarımız kira vs. Birde icra ödüyoruz 650 toplam 100 binliralik dava acsak nafaka dusermi acaba hayırlı günler teşekkür ederim şimdiden
Merhaba,
Ekonomik durumlar değerlendirilir ve ona göre karar verilir. Sizin geliriniz ve gelirlerinizde yaşanan değişiklikler önemli, bu nedenle davanın sonucu ile ilgili bilgi vermemiz mümkün değil bu bilgilerle.
Merhaba,
1- Anlasmali bosanma olup protokol yapildi. 500 tl istirak nafakasi artisi, yillik tufe artisina baglandi. Sonraki yillarda hep 500 tl baz alinarak bu rakam uzerinden mi odeme yapacagim. Yoksa faiz oranlari diger yil olusan yeni rakam uzerine mi binecek?
2- Protokolde odeyecegim tazminat tutari icin bir sure belirtilmemis. Bunu odeme gucume gore taksitlendirebilir miyim? Sure de belirtilmedigi icin…
Tskker
Merhaba,
Tabi ki artmış yeni bedel üzerine uygulanacak faiz. Diğer türlü sürekli olarak 500 TL’ye faiz uygulamış olursunuz, manasız olur. Karşı taraf taksitle ödemeyi kabul ediyorsa sıkıntı yok, kabul etmezse icra kanalıyla tahsil etmeye çalışır.
Merhaba
11 yaşında bir kızım var ve annesinde kalıyor, iştirak nafakası ödemekteyim ,2009 ilk baglanan iştirak nafakası 600 tl şuan agrasif bir artışla 2350 tl olmuştur, şuan işssizim ve oldukca borcum var , iştirak nafakası kaldırma yada düşürme davası açmam halinde sizde durum ne olur ? tutar düşürürül mü , çünkü ödeme gücüm yok çalışmıyorum
Merhaba,
Her iki tarafın ekonomik dengesi gözetilerek mahkemece bir karar verilir. Kesin bir yorum yapmamız maalesef mümkün değildir.
Merhaba Mehmet bey
Eşimden 2009 yilinda bosandim. Mahkemenin karari geregi ogluma 200 tl nafaka baglandi. Bu zamana kadar her ay 200 tl bir fiil yatirdim. Hic artirima gitmedim. Eski esim geriye donuk nafaka artirmalari icin dava acabilirmi. Birde oglum 14 yasinda. Velayetini istesem ben alabilirmiyim. Tesekkur ederim.
Merhaba,
Nafaka arttırma talep edildiğinde dava tarihi itibariyle hüküm doğurur. Bu nedenle geçmişe dönük olarak ödenmiş nafakaların miktarları arttırılamaz.
merhaba bir sorum olcak yardımcı olursanız cok sevinirim 8 yıl önce ayrıldım kızımın velayeti bende hakim babadan iştirak nafasına karar verdi fakat vermedigi gibi önümüzede engel oluyor kızım engelli ve bu nafaka kararı yüzunden engelli aylıgı alamıyor ben bu nafakayı iptal ettirebilirmiyim
Merhaba,
Nafakanın iptali davasını siz de açabilirsiniz eski eşiniz de açabilir.
Merhaba bnm bi sorum vardi size.. Biz eski esimle 9 sene once ayrildik hamileydim bosanirken cocuk dogunca velayet +nafaka davasi actim 400 tl kestiler miktari. Bn eylul ayinda nafaka arttirim davasi actim 2. Sinifa gidiyo cocuk ve ben calismadigim icin yetmiyor diye.. Bu ay dava sonuclandi 250 tl artis oldu. Avukatim iki dava arasinda 9 yil olmasi ve enflasyona. gore artisin fazla olmasi karsi tarafin maddi durumunun elverisli(polis,bekar)olmasi baska cocugun olmamasi nedeniyle itirazda bulunacagini soyledi. Bnm sorum şu itirazdan bi sonuç alir miyim artiş olur mu?bosuna mi ugrasmis olurum yoksa?
Merhaba,
İtiraz etmek size olumsuz olarak yansımaz. Dosyanız üst mahkemedeyken de yeni karar üzerinden nafakanızı almaya devam edeceksiniz. Bu nedenle bir hak kaybınız olmayacaktır.
Merhaba, 26.10.2017 de anlaşmalı olarak boşandım. 2015 doğumlu velayeti bana verilen kız çocuğuma 500₺ İştirak nafakası bağlandı. Fakat 3 yıldır babası ÜFE’ye göre artırım yapmıyor. Hâlâ 500₺ ödüyor. Artırım yapması gerektiğini belirttiğimde ise kararda; “Velayeti davalıya bırakılan tarafların müşterek çocukları xxxxx doğumlu xxxxx adlı çocuk için aylık 500,00 TL tedbir nafakasının davacıdan alınarak davalıya ödenmesine, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren iş bu nafakanın iştirak nafakası olarak devamına,“ ibaresinin geçtiğini ve artırma yapmayacağını söylüyor. Normalde iştirak nafakası her yıl enflasyona göre otomatik artması gerekmiyor mu? Şimdiden teşekkürler…
Merhaba,
Mahkeme kararında bu hususun belirtilmesi gerekirdi. Bu nedenle yeniden dava açarak artış talebinde bulunabilirsiniz.
Merhaba! Hocam eski eşimle boşandım bir oğlum var 200tl nafaka ödüyorum artırım davası açmış ama bende evlendim bir çocugum var ikinci eşimde çalışmıyor birtek ben çalışıyorum evim kira kredi borçlarım var ödemekde zorlanıyorum eski eşimde şuan evli mahkeme nasıl sonuçlnır yarıdmcı olursanız çok sevinirim
Merhaba,
Her iki tarafın ekonomik durumu araştırılır ve çocuğun giderleri de göz önüne alınarak bir karara varılır. Yani bu anlattıklarınızla bir sonuca varmamız mümkün değil, yapmanız gereken davada kendinizi savunmanız ve davayı takip etmeniz.
Merhabalar, Eski eşimle 2015 yılında boşandım ve 7 yaşında bir oğum 6 yaşında bir kızım var. Eski eşim hemşire 4.600 tl maaş alıyor ve ödediğim nafakayayla beraber 5.700 tl alıyor. Ben ise memurum 4.100 tl maaş alıyorum çocuklarıma ödediğim nafaka ise 1.100 tl yani şuan 3.000 tl maaş alıyorum. Hakim bu miktarı benim babamın evinde oturduğum vede kira ödemediğim için bağladı. Şimdi ise başka memlekete tayinim çıktı. 1.000 tl kira ödüyorum doğal gaz,elektrik,su,telefon,internet faturalarım sabit maddi açıdan zor durumdayım aldığım maaşla zor geçiniyorum. Böyle bir durumda iştirak nafakası indirim davası açabiliyor muyum. Teşekkür ederim
Merhaba,
Ekonominizde değişen şartlar olduğu ortada. Bu nedenle nafakanın indirilmesi için dava açabilirsiniz.
Commentiyi günler universitem bitti ve iştirat nafakası kaldırılması adına babam dava açtı.Dava yaklaşık olarak 1 yıl sürdü ve bugün kabul edildi.Kararda davanın tarihi itibari ile nafakanın kaldırılması hukmune karar kılındı.Bu 1 yıl boyunca nafakamı almaya devam etmiştim hacizde olduğu için.Gerekçeli karar elımıze geçmedi daha acaba bu 1yıl boyunca aldığım parayı gerimi ödeyeceğim şimdi?Mahkemede hakim biz ne zaman karar verirsek o karardan sonra kesilir fazla alacağın söz konusu değildir demişti babam dile getirince ve bize verilen mahkeme sonrası kağıttada geriye yönelik nafakanın geri alınması diye bır madde yok..Yanıtlarsanız sevinirim kolay gelsin.
Merhaba,
Fazla ödemeler için dava açabilir babanız size. Dava tarihi itibariyle kabul edilmişse sonrasında yapılan ödemeler haliyle fazla yapılmış ödemelerdir. Yargılama süresince tedbir nafakası olarak devamına dair bir karar varsa bu durum ayrı değerlendirilir.
Merhaba. 2019 yılında anlaşmalı olarak boşandık. Çocuk için iştirak nafakası istememiştim. 2 yıl içinde şartların değişmesi sebebiyle iştirak nafakası talep etmek için dava açmayı düşünüyorum. Öncelikle geçmiş 2 yıl için de bir ücret ödenir mi? 2. Si ücreti davacı olarak ben mi talep ediyorum?( kendim kiradayım , eski eşim kendi evinde oturuyor. Ben öğretmenim o asgari ücret, ama ispatlanan başka geliri de var, bunları da sunmak mı gerekiyor, yoksa mahkeme kendi mi araştırıyor?) saygılarımla.
Merhaba,
Dava açtığınız tarihten itibaren artık nafakaya hükmedilir, öncesi için bir hüküm kuramaz mahkeme. Diğer hususlarda bir avukat tutarak bilgi almanız daha faydalı olacaktır.
Merhabalar 2016 tarihinde boşandım çocuk için nafaka istemediker ben yine 300 veriyirdum 2020 yilinda tekrar evlenince eski eş çocuk için nafaka davasi acti mahkeme 400 bagladi simdi yine nafaka attrim davasi acti 1500 istedi kendi avkati arayip anlaşma önerdi 1000 anlastik ama bu bna ağır geliyor birde herse nafaka attrim davasi mi açacak simdiki evliligimde çocuğum da var iyi bir avkat çalışmak istiyorum
Merhaba,
1000 TL hususunda anlaşma yapıldı ise davanız bu doğrultuda sonuçlanacaktır.
Merhaba, Eşimle yaklaşık 9 sene önce boşandık. Kızıma ve bana nafaka bağlandı. Ben çalışmaya başladıktan sonra sadece kızım için nafaka yatırıyordu. Geçen ay evlendim. Bana bundan sonra sana nafaka yatırmayacağım diye mesaj atmış ve aylık 2200 tl yatırırken 1200 tl yatırmış. Kızım 14 yaşında hem okul giderleri, dershane ücretleri, giyim ve sosyal ihtiyaçları için açıkçası yeterli bir miktar değil. Kendisi Öğretmen, bankada yüklü miktarda parası var ve kendisine ait evinde annesi ile birlikte yaşıyor. İştirak nafakası arttırım davası açabilir miyim.
Nüket Hanım merhaba,
Evlenme ile birlikte kocanın nafaka yükümlülüğü sona erer. Günümüz şartlarında 1200 TL iştirak nafakası için yeterli bir miktar değil, bu nedenle iştirak nafakasının arttırılması davası açabilirsiniz.