Karayolları Trafik Kanunu’na göre motorlu araç işletilmesinden doğan kazalarda sorumluluk, tehlike esasına göre belirlenir. Trafik kazalarının yoğunlukta olması, can ve mal kaybının her türlü önleme rağmen önüne geçilememesi bu tür sorumluluğun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Her ne kadar Karayolları Trafik Kanunu bu şekilde bir sorumluluk türü öngörmüş olsa da demiryolu işletmelerinin (Tren kazaları, tramvay kazaları vb.) müdahil olduğu kazalarda tehlike sorumluluğu üzerinden hareket edilmeyecektir.
Hemzemin Geçitlerde Meydana Gelen Trafik Kazaları
Bugün meydana gelen birçok kaza Karayolları Trafik Kanunu kapsamında çözülebilecekken hemzemin geçitte meydana gelen kazaların akıbetinin ne olacağı, tren ile motorlu aracın çarpışması sonucu sorumluluğun kimde olacağı önem taşımaktadır.
Yüksek Mahkeme’ye göre hemzemin geçit karayolu ile tren yolunun kesiştiği bir geçit olarak tanımlamıştır. Yine Yargıtay’a göre hemzemin geçit, Devlet Demiryollarına ait olmayıp burada meydana gelen kaza karayolu üzerinde meydana gelmiş kabul edilecektir. Kısacası, hemzemin geçitte meydana gelen kazada sorumluluk ve tazminat hususları 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu kapsamında yer alan karayolları üzerinde meydana gelmiş sayılacaktır.
Tren Motorlu Araç Mıdır ?
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD)’ye bağlı olarak faaliyet gösteren trenler , Yargıtay tarafından motorlu araç kabul edilmektedir. Her ne kadar doktrinde trenlerin motorlu araç olmadığı görüşünü savunanlar olsa da trenin motorlu araç olduğunun tarafımızca da kabulü gerekir. Nitekim tren ve tramvay da karayolları üzerinde trafiğe karışmakta ve tehlike arz etmektedir. İşbu nedenle trenin motorlu araç sayılması gerektiği açıktır.
Motorlu Kara Taşıtı ile Trenin Çarpışmasında Treni İşleten Kimdir ?
Hemzemin geçitte meydana gelen kazaların çoğunluğunu motorlu kara taşıtları ile trenlerin çarpışması oluşturmaktadır. Karayolları Trafik Kanunu’nun 85. maddesi doğrultusunda işletenin de sorumlu tutulduğu düşünüldüğünde kazaya neden olan trenin işleteni kim olacaktır ? Şayet hemzemin geçitte veya hemzemin geçit dışında bir trenin kazaya karışması halinde Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları işleten kabul edilecektir. Tramvay’ ın kazaya karışması halinde ise işleten, tramvay üzerinde hak sahibi olan ilgili kurumlar olacaktır. (Belediye, Bakanlık vb. gibi)
Hemzemin Geçitte Meydana Gelen Trafik Kazası Neticesinde Maddi Manevi Tazminat
Yukarıda da belirttiğimiz üzere hemzemin geçit üzerinde meydana gelen tren ve motorlu araçların çarpışması neticesinde açılacak maddi ve manevi tazminat davaları, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu çerçevesinde çözümlenecektir. Hemzemin geçitte meydana gelen tren kazasında da prosedür aynı şekilde işleyecek, ölümlü veya yaralamalı tren kazası olması halinde zarar gören kişiler maddi ve manevi tazminat davası açmaya hak kazanacaktır. Trafik Kazaları neticesinde maddi ve manevi tazminat davasının sürecine yönelik makalemizi lütfen okuyunuz :
Ölümlü/Yaralamalı Trafik Kazalarında Maddi ve Manevi Tazminat Davaları için Tıklayınız.
Karayolları Trafik Kanunu’na buradan ulaşabilirsiniz.
Hemzemin Geçitte Meydana Gelen Trafik Kazalarında Görevli Mahkeme Sorunu
Bugün birçok tramvay kazası ve tren kazası olmakta ve açılacak davalarda muhatap birçok kez idare olmaktadır. Haliyle idarenin taraf olacağı davaların yoğunlukla İdare Mahkemelerinde görülmesi ve usulünün farklı olması akıllara tren kazalarını getirmekte, böyle bir durumda görevli mahkemenin tayinin nasıl olacağı önem taşımaktadır. İşte bu nedenle Uyuşmazlık Mahkemelerinin vermiş olduğu bazı kararları aktaracağız. Buna göre;
- Belediyeye ait tramvayın yaya geçidinden geçmekte olan bir yayaya çarpması halinde meydana gelen trafik kazası adli yargı yerinde çözümlenmelidir.
- Hemzemin geçitte tren ve karayolu taşıtının çarpışması şeklinde meydana gelen trafik kazası adli yargı yerinde çözümlenmelidir.
- Trenden düşerek sakat kalan yolcunun açacağı maddi manevi tazminat davası da adliye yargı yerinde çözümlenmelidir.
- Hemzemin geçitten karayolu taşıtı ile çarpışan trenin makinistinin ölmesi halinde, mirasçılarının idari yargıda dava açmaları gerekmektedir.
- Trenden düşerek ölen yolcunun mirasçılarının açacağı maddi ve manevi tazminat davası adli yargı yerinde çözümlenmelidir.
Hemzemin Geçitte Meydana Gelen Trafik Kazalarında Yetkili Mahkeme
Hemzemin geçitte meydana gelecek trafik kazaları (tren-karayolu taşıtı) neticesinde açılacak maddi ve manevi tazminat davalarında yetkili mahkeme genel esaslara göre belirlenecektir. Buna göre haksız fiilin olduğu yerleşim yeri mahkemesi yetkili olacaktır.
Zamanaşımı
Hemzemin geçitte meydana gelen trafik kazası nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davalarında Karayolları Trafik Kanunu’nda belirlenen zamanaşımı süresi uygulanacaktır.
Devlet Demiryolları ve Tren Makinistinin Kusur Oranlarının Önemi
Yukarıda da beyan ettiğimiz üzere, hemzemin geçitlerde meydana gelen kazalarda tehlike sorumluluğu esası kabul edilmemektedir. Bu nedenle tren makinisti ve idarenin gerekli önlemleri almaları ve kusursuz olduklarının tespit edilmesi halinde maddi ve manevi tazminat talepleri reddedilecektir. Nitekim Yargıtay 19. Hukuk Dairesi bir kararında ‘…Trenlerin motorlu araç olması karşısında, Devlet Demiryolları’nın işleten olduğu, hemzemin geçitlerde karayolları trafiğine karıştığı anda üçüncü kişilere verdiği zararlardan dolayı KTK’ya göre sorumlu tutur.
Hemzemin geçit dışında Devlet Demiryolları, Türk Borçlar Kanununun adam çalıştıranın sorumluluğuna ilişkin maddesi gereğince kusursuz sorumluluk esasları çerçevesinde sorumludur. Bu bağlamda, somut olayda davalı Devlet Demiryollarının hemzemin geçitte karayoluna girdiği anda meydana gelen trafik olayı nedeniyle eylemlerinden sorumlu olduğu tren makinistinin kusurlu bulunmadığı, yönetimin alması gerekli tüm önlemleri aldığı saptanmıştır. Böylece, davalı ve adamlarına yöneltilmesi olanaklı bir kusur bulunmadığından açılan davanın reddi gerekir…’ diyerek tehlike sorumluluğu ilkesinin benimsenmediği belirtilmiş ve kusur oranlarının önemine dikkat çekmiştir.
Tren Yolcularının ve Karayolu Taşıtlarında Bulunan Yolcuların Dava Hakkı
Her ne kadar buraya kadar olan açıklamalarımızda sürücü üzerinden kusur tespiti gerçekleştirsek de araçlarda(arabalarda, otobüslerde, minibüslerde) ve trenlerde (tramvay) bulunan yolcuların kaza neticesinde yaralanması veya ölmesi halinde dava açma haklarının ve kusur tespitlerinin ne derece önem teşkil ettiğinden bahsetmedik. Şayet hemzemin geçitte meydana gelen kazada araç içerisinde yer alan yolcunun ölmesi/yaralanması hallerinde maddi ve manevi tazminat açma hakkı söz konusudur. Şayet yolcunun ölmesi halinde mirasçıları destekten yoksun kalma tazminatı ve manevi tazminat davalarını açacaktır.
Karayolu taşıtı içerisinde bulunan yolcunun kaza neticesinde zarara uğraması halinde kusursuz olduğu varsayılacak ve lehine maddi manevi tazminata hükmedilecektir. Bununla birlikte Yüksek Mahkeme bir kararında, alkollü şahsın aracına binen ve kaza neticesinde ölen şahsı kusurlu saymıştır.
Yine otobüsün hemzemin geçitte trenle çarpışması neticesinde ölen veya yaralanan kişilerin de maddi ve manevi tazminat davası açma hakları olacaktır.
Maddi ve Manevi Tazminat Davalarının Avukat İle Yürütülmesi
Tren Kazaları neticesinde ölüm ve yaralama hallerinde, otobüs minibüs ve otomobil yolcularının bu kazalardan dolayı ölmesi ve yaralanması hallerinde, hemzemin geçitte meydana gelen tren ve karayolu taşıtlarının çarpışması neticesinde zararın giderilmesine yönelik olarak açılacak maddi ve manevi tazminat davalarının Hukuk Büromuzca takip edilmesi için iletişime geçiniz.